Choroba wieńcowa, inaczej zwana zespołem wieńcowym lub chorobą niedokrwienną serca, to dość częsta i jedna z najgroźniejszych chorób serca. W bardzo wielu przypadkach prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak zawał serca lub udar.

Za główną przyczynę choroby wieńcowej uznaje się niedostateczne dotlenienie mięśnia sercowego, które jest spowodowane zwężeniem tętnic wieńcowych. Zwężenie tętnic lub w skrajnych przypadkach nawet całkowite zamknięcie tętnic powstaje najczęściej w wyniku odkładania się płytek miażdżycowych w ścianach tętnic. Istnieje jednak wiele innych czynników zwiększających ryzyko powstania choroby wieńcowej. Przebieg i zróżnicowana postać choroby wieńcowej może objawiać się rozmaicie, zarówno w sposób napadowy, jak i stały. Powstająca nierównowaga pomiędzy dostarczaniem tlenu i energii do serca, a zapotrzebowaniem skutkuje niedotlenieniem mięśnia sercowego. W większości przypadków przybiera wówczas postać dławicy piersiowej lub zawału serca. Choroba wieńcowa to najbardziej powszechne schorzenie układu krążenia dotykające populacje krajów rozwiniętych. Dlatego też nieprawidłowe odżywianie, niezdrowy tryb życia i brak aktywności fizycznej podaje się jako główne czynniki ryzyka. Statystyki wskazują, że zapadalność na chorobę wieńcową rośnie wraz z wiekiem, jest bardzo wysoka dla osób obu płci w starszym wieku. Jednak szczególnie podkreśla się wysoką zapadalność na chorobę wieńcową w grupie mężczyzn z wieku 40-55 lat. Zawał serca oraz nagła śmierć sercowa stanowią najczęstszą przyczynę zgonów w krajach rozwiniętych. Dlatego tak ważny jest zdrowy tryb życia i przestrzeganie zaleceń lekarskich.

Przyczyny choroby wieńcowej

Uznaje się, że choroba wieńcowa w przeważającej większości ma podłoże miażdżycowe, a zatem związana jest ze stopniem zwężenia światła tętnicy i upośledzeniem odżywiania i dotleniania serca. Odkładanie się płytek miażdżycowych to nic innego jak powstawanie na wewnętrznych ściankach tętnic złogów cholesterolu i innych substancji. Blaszki miażdżycowe mogą posiadać właściwości, które w mniejszym lub większym stopniu wpływają na ich nierozerwalność i stałość. Ma to istotny wpływ na sam przebieg choroby. Blaszki zbudowane z tkanek zawierających włókna kolagenowe są mocne i odporne na rozerwanie, zaś złogi cholesterolu są miękkie i podatne na rozerwanie. Do  niedotlenienia serca dochodzi wówczas, kiedy w tętnica ulega zwężeniu w granicach 75%. Jednakże w przypadkach ostrych np. kiedy dojdzie do nagłego pęknięcia blaszki miażdżycowej  może wystąpić skurcz okrężnych mięśni gładkich tętnicy, a także do wytworzenia się skrzepliny, która zwykle powstaje w miejscu pęknięcia blaszki. Wówczas mamy do czynienia najczęściej do całkowitego zamknięcia tętnicy, co prowadzi do rozległego zawału i śmierci sercowej. Do powstawania blaszek miażdżycowych przyczynia się również palenie tytoniu. Zawarte w dymie tytoniowym szkodliwe substancje chemiczne niszczą ścianki tętnic i prowadzą do odkładania się płytek miażdżycowych. Odnotowano, że ryzyko występowania choroby wieńcowej jest szczególnie wysokie w grupie palących mężczyzn. Oprócz palenia papierosów wskazuje się również na szkodliwość nadmiernego spożycia tłuszczów nasyconych: Tłuszcze nasycone, które są obecne w wielu produktach mięsnych i pełnotłustych produktach mlecznych, mogą prowadzić do odkładania się płytek miażdżycowych i zwiększonego ryzyka choroby wieńcowej. Do grupy ryzyka chorujących na chorobę wieńcową zalicza się również osoby cierpiące na nadciśnienie tętnicze oraz na cukrzycę. W przypadku nadciśnienia tętniczego, czyli pojawienia się wysokiego ciśnienie krwi może dojść do uszkodzenia tętnic i zaburzenia dotlenienia serca. Uznaje się również, że do podobnego ryzyka prowadzi cukrzyca i otyłość brzuszna. Ponadto ryzyko choroby wieńcowej pojawia się także w przypadku niektórych chorób genetycznych, na przykład dyslipidemii. Ostatnio również wskazuje się na istotne znaczenie bakterii Chlamydia pneumoniae i Helicobacter pylori na powstanie i rozwój choroby wieńcowej.

Objawy choroby wieńcowej

Obraz kliniczny choroby wieńcowej jest bardzo zróżnicowany. Najczęściej jednak przyjmuje on postać stabilnej dławicy, która właśnie objawia się bólem za mostkiem, gniecenie, dławienie lub pieczenie promieniujące do gardła lub barków. Wyklucza się w tym przypadku ból kłujący. W dławicy stabilnej ból występuje w czasie lub po  wysiłku fizycznym, podczas chłodu lub po obfitym posiłku. Ból szybko ustępuje po krótkim czasie lub po zażyciu podjęzykowo nitrogliceryny. W wywiadzie medycznym mężczyźni w znaczniej większości bardziej konkretnie wskazują na promieniujący charakter bólu pozamostkowego, w przypadku kobiet niestety często dochodzi do pomyłek diagnostycznych, gdyż nie potrafią one dokładnie zlokalizować bólu ani opisać jego charakteru. Bóle dławicowe mogą mieć aż cztery stopnie nasilenia i nie zawsze pierwsze objawy choroby wieńcowej dają o sobie znać w postaci uciążliwego napadowego bólu. Jednak tzw. „nieme” niedokrwienia są bardzo groźne, gdyż nie dają o sobie znać w postaci bólu, a niestety w wielu przypadkach prowadzą do migotania komór i śmiertelnego zaburzenia serca. Jeśli ból dławicowy nasila się, nie ustępuje po krótkim czasie lub po podaniu nitrogliceryny najprawdopodobniej związany jest z niestabilną chorobą wieńcową. Ból pojawia się również w nocy i nie jest związany z wysiłkiem fizycznym. To groźny stan prowadzący do zawału, czyli martwicy serca. Wykazano, że zawał serca w 30% przypadków kończy się zgonem pacjenta. Niekiedy również zawał nie daje żadnych objawów bólowych, niewydolności mięśnia sercowego ani duszności. Jednakże w wyniku faktycznego w obrazie klinicznym zwężenia tętnic dochodzi do niedokrwienia, migotania komór i nagłej śmierci sercowej. Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne i zdrowy tryb życia.

Diagnostyka i leczenie choroby wieńcowej

Rozpoznanie choroby wieńcowej głownie oparte jest na wywiadzie lekarskim oraz na badaniach klinicznych. Wszelkie dolegliwości związane z bólem w okolicy mostka, dusznościami, bólem promieniującym na barki, szyję i gardło powinno się zgłąszać lekarzowi pierwszego kontaktu. W przypadku podejrzenia choroby wieńcowej lekarz POZ skieruje pacjenta na badania do poradni kardiologicznej. W Centrum Medycznym Multimedic procedurę diagnostyczną można przeprowadzić na miejscy. W poradni kardiologicznej kardiolog przeprowadzi specjalistyczny wywiad i rozpoznanie. Do kluczowych badań diagnostycznych pozwalających na wykrycie choroby wieńcowej zalicza się:   EKG (elektrokardiografia), próba wysiłkowa, test dychotomiczny, angiografia, rezonans magnetyczny oraz tomografia komputerowa. Wykonuje się również badania biochemiczne, które pozwalają na wykrycie enzymów aktywizujących się podczas zaburzeń pracy serca.

Leczenie choroby wieńcowej to głównie działanie objawowe. Oczywiście niezwykle istotny jest zdrowy tryb życia i zapobieganie pojawienia się blaszek miażdżycowych. Każdy w zasadzie pacjent powinien rozważyć prowadzenie dobrze zbilansowanej odpowiedniej do stanu zdrowia diety, unikanie używaek rzucenie papierosów i zwiększenie aktywności fizycznej. W przypadku łagodniejszych objawów choroby wieńcowej, lekarz kardiolog prowadzi leczenie farmakologiczne poprzez przepisanie pacjentowi leków, takich jak inhibitory ACE, beta-adrenolityki lub statynę. W zaawansowanej postaci choroby wieńcowej lub w przypadku zawału wymagana jest interwencja chirurgiczna. Przeprowadza się zabieg operacyjny zwany angioplastyką wszczepienie stentu lub bypassów tętnic wieńcowych. Wszystkie interwencje chirurgiczne związane z chorobą wieńcową są obarczone wysokim ryzykiem i wymagają szczególnego monitorowania pacjenta i opieki intensywnej terapii.

Serce jest niezwykle istotnym narządem, od jego wydolności zależy życie pacjenta. Dlatego nie należy lekceważyć dbałości o zdrowy tryb życia i systematycznie przeprowadzać badania profilaktyczne. Wczesne wykrycie zmian w tętnicach pozwoli na ustabilizowanie stanu pacjenta, w wielu przypadkach uratuje przed zawałem, a nawet przed śmiercią sercową.

Skorzystaj z formularza online, aby zarejestrować się do poradni kardiologicznej lub zadzwoń do rejestracji numer telefonu: 81 307 04 48 lub 570 880 908