Kardiologia dziecięca to dział medycyny, który zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem układu krążenia pacjentów od wieku prenatalnego do ukończenia 18 rż. Ze względu na to, że serce, jak i pozostałe narządy wchodzące w skład układu krążenia w okresie dziecięcym podlegają niezwykle dynamicznym przemianom, dochodzi niekiedy do zaburzeń o różnym stopniu natężenia i zaawansowania. Jakie zatem objawy związane z pracą serca powinny skłonić rodziców do wizyty u lekarza rodzinnego lub wprost w poradni kardiologicznej?
Najczęstszym powodem zgłaszania się z dzieckiem do lekarza jest pojawienie się zadyszki, duszności, omdleń lub zmęczenia. Niemiarowa praca serca może być jednak nie dawać zauważalnych dla rodziców objawów u dziecka, lub też istniejące objawy mogą nie zostać powiązane z układem krążenia. Przyczyny takie jak stres, ból, gorączka, infekcja, zaburzenia endokrynologiczne (np. nadczynność tarczycy), choroby pasożytnicze, odwodnienie, czy przyjmowane leki również w dużym stopniu zaburzają pracę serca, niekoniecznie zatem muszą sugerować poważną wadę serca. Ważny zatem jest właściwy wywiad lekarza pierwszego kontaktu oraz obserwacja dziecka.
Podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu może zostać stwierdzona arytmia, czyli zbyt szybka, wolna lub nierówna czynność serca. Tachykardia wymaga niezwłocznego pogłębienia diagnozy, jeśli dodatkowo lekarz rodzinny stwierdzi szmery nad sercem, pojawią się bóle klatki piersiowej, omdlenia i szybkie męczenie się lub też w wywiadzie rodzic potwierdzi istnienie obciążenia chorobami układu krążenia w rodzinie. Istnienie obciążenia genetycznego w większości przypadków sugeruje, że przyczyną arytmii są właśnie choroby kardiologiczne. Zbyt wolna praca serca, czyli bradykardia to również powód do szybkiej konsultacji z kardiologiem. Konieczne jest przeprowadzenie badania EKG, które dokładnie określi częstość akcji serca, rodzaj rytmu i długości odcinka QT. Mały pacjent ze stwierdzoną bradykardią zostaje objęty opieką lekarza kardiologa.
Oprócz niemiarowej pracy serca u dziecka, objawami, które najczęściej towarzyszą chorobom serca są:
- przyspieszenie oddechu,
- bladość skóry,
- duszności,
- zastój krwi w płucach,
- powiększenie wątroby lub innych narządów,
- obrzęki,
- ból w okolicy klatki piersiowej,
- częste omdlenia i zawroty głowy.
W trakcie wizyty rodzic powinien wskazać lekarzowi istnienie któregokolwiek z powyższych objawów, jak również poinformować o przebytych chorobach dziecka. Kluczową informacją jest wspomniane wyżej obciążenie genetyczne chorobami układu krążenia w rodzinie, co może przyspieszyć wykrycie np. wrodzonych wad serca. Dodatkowo warto wspomnieć o przebiegu ciąży, przyjmowanych przez matkę leków w okresie ciąży i karmienia oraz wszystkich zabiegach lub poważnych dolegliwościach, które przeszło dziecko.
Wiele dolegliwości, które mogą sugerować zaburzenia układu krążenia zostaje w trakcie badania uznanych za niepowiązane z chorobami kardiologicznymi. Mogą one mieć charakter incydentalny lub związany z okresem dorastania. W niektórych przypadkach natomiast wykryte zostają choroby endokrynologiczne lub zaburzenia natury psychicznej, które również dają podobne objawy. Dlatego bardzo ważna jest dalsza diagnostyka: morfologia krwi, badanie moczu oraz EKG
Mimo jednak, że zaburzenia kardiologiczne są dość rzadkie, nie można absolutnie lekceważyć objawów, które mogą wskazywać na ich istnienie. Warto odbywać z dzieckiem regularne wizyty kontrolne u lekarza pierwszego kontaktu, obserwować dziecko i w przypadku zauważenia niepokojących dolegliwości u dziecka skorzystać ze specjalistycznej poradni kardiologii dziecięcej.
W naszym Centrum Medycznym Multimedic mogą państwo skorzystać zarówno z opieki pediatry w zakresie opieki lekarza pierwszego kontaktu, jak i z porad doświadczonego kardiologa dziecięcego. Na miejscu wykonujemy szeroki zakres badań laboratoryjnych oraz pełną diagnostykę chorób kardiologicznych, w tym EKG.
