Wczesne wykrycie schorzenia to w większości przypadków możliwość wdrożenia skutecznej terapii, ograniczenia konsekwencji choroby, a tym samym wydłużenia życia i poprawy jego jakości. Regularne badania profilaktyczne pomagają nie tylko w leczeniu najcięższych schorzeń, w tym chorób nowotworowych, ale także w dość powszechnie występujących dolegliwościach, które przez zaniedbanie, w dłuższej perspektywie czasu mogą przerodzić się przewlekłą i uciążliwą chorobę. W związku z tym, że na niektóre choroby zapada się częściej w określonym wieku, specjaliści przygotowali listę zalecanych badań profilaktycznych dla mężczyzn młodych, w wieku średnim i dojrzałym.
Badania profilaktyczne dla mężczyzn po 20. roku życia
Profilaktyka w przypadku młodych mężczyzn największy nacisk kładzie na przestrzeganie przez nich zasad tzw. zdrowego trybu życia. Utrzymywanie prawidłowej masy ciała, aktywność fizyczna, ograniczenie spożywania alkoholu i stosowania innych używek, w tym papierosów, ma pomóc w zachowaniu dobrej kondycji i zdrowia przez długie lata życia. Nie mniej jednak już po wejściu w dorosłość młody mężczyzna powinien pamiętać o regularnych wizytach u lekarza i badaniach profilaktycznych.
Podstawowym badaniem jest oczywiście morfologia krwi, którą warto wykonywać przynajmniej raz na 2-3 lata. Przed 25 rokiem życia warto również przynajmniej raz wykonać lipidogram – oznaczyć stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji HDL i LDL oraz trójglicerydów. Młodzi mężczyźni, w zasadzie już od momentu osiągnięcia pełnoletniości, powinni w szczególny sposób dbać o swoje narządy płciowe. Dla bezpieczeństwa kluczowe jest zwłaszcza samobadanie jąder. Wykrycie niepokojących zmian powinno być jednoznacznym sygnałem do podjęcia błyskawicznych działań, w tym do zasięgnięcia opinii lekarskiej. Szybka diagnostyka to możliwość wdrożenia skutecznego leczenia.
Już w młodym wieku zaleca się regularne kontrolowanie BMI oraz mierzenie obwodu pasa. Warto pamiętać, że otyłość to jeden z głównych czynników ryzyka tzw. chorób cywilizacyjnych, w tym chorób sercowo naczyniowych, cukrzycy typu 2, choroby zwyrodnieniowej stawów, a także niektórych nowotworów, zwłaszcza raka okrężnicy, prostaty, nerek i wątroby. Dodatkowo przynajmniej raz na dwa-trzy lata zaleca się wykonanie ogólnego badania moczu, a raz w roku skontrolowanie ciśnienia tętniczego krwi.
W każdym wieku, również w młodości, zalecana jest suplementacja witaminy D w okresie od września do kwietnia lub przez cały rok, gdy prowadzony tryb życia wiąże się z mniejszą ekspozycją na słońce. W kwestii profilaktyki urazów zaleca się stosowanie profesjonalnych kasków chroniących głowę, zwłaszcza podczas jazdy motocyklem i rowerem oraz zapinanie pasów bezpieczeństwa podczas jazdy samochodem.
Badania profilaktyczne dla mężczyzn po 30. roku życia
Mężczyźni po trzydziestym roku życia wciąż kwalifikują się do grupy osób młodych, a zatem lista zalecanych im do wykonania badań profilaktycznych w znaczący sposób nie różni się od tej przygotowanej dla mężczyzn po dwudziestce. Wciąż najważniejsze dla ich zdrowia jest prowadzenie higienicznego trybu życia. Co 2-3 lata zalecane jest wykonanie podstawowych badań, takich jak morfologia krwi i ogólne badanie moczu. Nieco częściej należy wykonywać jedynie lipidogram. Oznaczenie stężenia cholesterolu całkowitego, frakcji HDL i LDL oraz trójglicerydów, powinno być wykonana przynajmniej raz na 3-5 lat.
Po 30. roku życia zaleca się składanie okresowych wizyt u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w celu wykonania ogólnego badania lekarskiego, pomiaru obwodu pasa i BMI. Gdy mężczyzna ma problem z nadwagą, wartą rozważenia opcją jest konsultacja z dietetykiem. Raz w roku należy również skontrolować poziom ciśnienia tętniczego krwi i pamiętać o samobadaniu jąder. W przypadku niepokojących objawów lub zmian w obrębie narządów płciowych należy zasięgnąć opinii lekarskiej. Profilaktyczna wizyta w celu skontrolowania jąder nie jest obowiązkowa, ale dla spokoju ducha można z niej skorzystać.
Badania profilaktyczne dla mężczyzn po 40. roku życia
Przekroczenie czterdziestki poszerza katalog badań profilaktycznych, jakie powinien wykonać każdy mężczyzna. Do badań podstawowych, takich jak morfologia krwi i ogólne badanie moczu, lipidogram, coroczny kontrolny pomiar ciśnienia tętniczego krwi, pomiar obwodu pasa i BMI, dolicza się również badania dodatkowe. Mężczyznom po czterdzieste, przynajmniej raz na 5 lat powinna zostać wykonana ocena ryzyka sercowo-naczyniowego z wyliczeniem SCORE. Po ukończeniu 45. roku życia zaleca się również kontrolne badanie stężenia glukozy we krwi na czczo. Takie badanie należy przeprowadzać przynajmniej raz na 3 lata.
Wraz z wiekiem nie należy zaniedbywać samobadania jąder. Takie badanie warto wykonywać przynajmniej raz w miesiącu. Jest ono jedną z podstawowych, nieinwazyjnych form wczesnego wykrywania raka jąder.
Badania profilaktyczne dla mężczyzn po 50. roku życia
Wraz z wiekiem ryzyko wielu chorób staje się większe. Organizmy wolniej się regenerują, przez co drobne dolegliwości i zaniedbania mogą stać się źródłem znacznie poważniejszych problemów. Po pięćdziesiątce wciąż podstawowymi badaniami profilaktycznymi jest morfologia krwi i ogólne badanie moczu. Do 55. roku życia takie badania należy wykonywać co 2-3 lata, a później co roku. Dodatkowo należy pamiętać, by co 2 lata wykonać lipidogram, a raz na 3 lata zmierzyć poziom stężenia glukozy we krwi na czczo.
Mężczyźni po pięćdziesiątce wciąż powinni pamiętać o samobadaniu jąder, przynajmniej raz w miesiącu. Dodatkowo w tym wieku zalecane jest przeprowadzenie badania w kierunku wczesnego wykrycia raka prostaty. Badanie wykonuje się poprzez oznaczenie stężenia antygenu PSA, ewentualnie z dodatkowym badaniem per rectum. W celu wczesnego wykrycia raka jelita grubego mężczyznom po 50. roku życia zaleca się wykonywanie raz w roku badania kału na obecność krwi utajonej, ewentualnie wykonanie kolonoskopii – raz na 10 lat. Jest to badanie endoskopowe, które pozwala dostrzec ewentualne zmiany w jelicie grubym.
Mężczyznom w dojrzałym wieku zaleca się przynajmniej raz na 3 lata wykonanie podstawowych badań kontrolnych polegających na mierzeniu obwodu pasa i określeniu BMI. Minimum raz w roku należy wykonać pomiar ciśnienia tętniczego krwi. Po pięćdziesiątce lekarz może zdecydować również o przeprowadzeniu badania polegającego na ocenie ryzyka złamań osteoporotycznych.
Niezależnie od wieku, w przypadku wystąpienia niepokojących objawów ze strony układu moczowo-płciowego, mężczyźni powinni zasięgać opinii urologa. Tym, co powinno niepokoić, może być zmiana koloru moczu, ból lub dyskomfort podczas oddawania moczu, ból jąder, opuchlizna jąder, świąd lub pieczenie w okolicach ujścia cewki moczowej, wrażenie ciągłego parcia na pęcherz, zmiana w częstotliwości oddawania moczu, zmiana wyglądu penisa, a także ból w podbrzuszu, zwłaszcza po urazie mechanicznym. Wizyty u urologa są ważnym elementem profilaktyki chorób nowotworowych układu moczowo-płciowego, w tym przede wszystkim raka jąder i raka prostaty.
