Cieplejsze zimy to jeden z elementów wpływających na wyraźny wzrost populacji kleszczy i zwiększenie zasięgu ich występowania. Na atak kleszczy narażeni jesteśmy już nie tylko podczas spacerów po lesie, ale także wybierając się w wiele innych, wydawać by się mogło całkowicie bezpiecznych miejsc. Kleszcze występują dziś m.in. na terenach ogródków działkowych, miejskich parków, skwerów i zieleńców, na placach zabaw dla dzieci czy na rzadko pielęgnowanych osiedlowych trawnikach.

Niestety ugryzienie kleszcza jest praktycznie bezbolesne i najczęściej jego obecność zauważamy dopiero przy okazji kąpieli. To bardzo groźne, bo im dłuższy czas obecności kleszcza na naszym ciele, tym większe ryzyko złapania jednej z tzw. chorób odkleszczowych. W ślinie kleszczy znajduje się wiele szkodliwych toksyn, wirusów i bakterii, w związku z czym niepozorne ukąszenie może zakończyć się dla nas niezwykle nieprzyjemnymi konsekwencjami. Dlatego po każdym spacerze w miejscach potencjalnego występowania kleszczy należy dokładnie obejrzeć swoje całe ciało. Szybkie odkrycie kleszcza i jego usunięcie to mniejsze ryzyko zarażenia!

Co zrobić, gdy „złapiemy” kleszcza?

Przede wszystkim nie należy wpadać w panikę. Najlepszym narzędziem do usuwania kleszczy jest zwykła pinceta. Wystarczy pewnie chwycić kleszcza i zdecydowanym ruchem oderwać go w całości od powierzchni skóry. Należy jedynie uważać, by go nie zmiażdżyć. Ludowe metody polegające na smarowaniu pajęczaka tłuszczem, spirytusem czy wodą utlenioną mogą przynieść efekt odwrotny od zamierzonego. Co prawda kleszcz potraktowany tego typu substancjami zapewne odpadnie od ciała, ale dusząc się, wpuści do naszego organizmu mnóstwo toksyn. Tym samym ryzyko zarażenia chorobą odkleszczową mocno wzrośnie. Warto również pamiętać, by po usunięciu kleszcza, miejsce ugryzienia przemyć wodą z mydłem i obserwować przez kilka najbliższych dni. Jeśli w miejscu ugryzienia pojawi się rumień, który z czasem zacznie się przemieszczać, istnieje duże prawdopodobieństwo, że kleszcz zainfekował nas bakterią wywołującą boreliozę. W takiej sytuacji należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, który najpewniej zaleci nam odpowiednią antybiotykoterapię.

Po czym rozpoznać, że złapaliśmy chorobę odkleszczową?

Poza wspomnianym rumieniem, który stanowi jeden z typowych objawów zainfekowania bakterią Borrelia burgdorferi, innymi objawami, które powinny obudzić w nas czujność, są gorączka, dreszcze, bóle mięśniowe, duszności. Tego typu objawy występujące w korelacji czasowej z ugryzieniem kleszcza, zwykle oznaczają, że możemy zachorować na odkleszczowe zapalenie opon mózgowych.

Cechą charakterystyczną odkleszczowego zapalenia opon mózgowych jest etapowy przebieg choroby. Wspomniane wcześniej objawy, takie jak gorączka, duszności czy dreszcze to symptomy zwiastunowe. Na tym etapie stosuje się zwykle leczenie objawowe, czyli podaje się lekki przeciwgorączkowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Po pewnym czasie choroba przechodzi w stan utajony i przebiega bezobjawowo (do tygodnia). Na tym etapie osoba chora może samodzielnie uporać się z infekcją. Niestety u około połowy zarażonych osób choroba nie ustępuje i przechodzi w tzw. fazę objawową – dochodzi do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wraz z towarzyszącą temu wysoką gorączką, charakterystyczną sztywnością karku, nudnościami, a niekiedy również utratą przytomności. W takiej sytuacji koniecznością staje się wdrożenie specjalistycznego leczenie, a w większości przypadków, również hospitalizacja. 

Czy można zabezpieczyć się przed chorobami odkleszczowymi?

Jedyną skuteczną formą zabezpieczenia przed tego typu chorobami jest profilaktyka, czyli minimalizacja ryzyka ugryzienia przez kleszcza. Wybierając się na spacer do lasu, należy ubrać się we właściwy sposób. Najlepsze będą spodnie z długą nogawką, koszulki lub bluzy z długim rękawem, a także osłaniające całą powierzchnię stopy, wysokie buty. Na odzież wierzchnią możemy stosować również specjalistyczne preparaty, które odstraszają kleszcze. Po powrocie do domu zawsze należy dokładnie wytrzepać ubranie i umyć całe ciało, dzięki czemu możemy pozbyć się drobnych intruzów, które jeszcze nie zdążyły wgryźć się w naszą skórę.

Niestety nawet najlepsze środki bezpieczeństwa nie stanowią pełnej gwarancji, że nie zostaniemy ugryzieni przez kleszcza. Dlatego osoby szczególnie narażone na ukąszenia kleszczy powinny zdecydować się na szczepienie przeciwko odkleszczowemu zapaleniu opon mózgowych. Oczywiście żadna szczepionka nie jest skuteczna w stu procentach, jednak wcześniejsze szczepienie minimalizuje ryzyko powikłań spowodowanych tą niezwykle niebezpieczną, a przenoszoną przez kleszcze chorobą. Tego typu szczepienie zalecane jest wszystkim osobom pracującym w lesie, a także osobom wybierającym się na Mazury czy dzieciom, które wyjeżdżają na kolonię lub obóz harcerski.

Jeśli zauważyłeś u siebie niepokojące objawy, podejrzewasz, że mogłeś być ukąszony przez kleszcza - nie czekaj, umów się na wizytę do lekarza pierwszego kontaktu w Centrum Medycznym Multimedic.

Zapraszamy na szczepienie przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu.