Jedną z podstawowych przyczyn wysokiej śmiertelności wśród osób chorych na nowotworowy jest spóźniona lub błędna diagnostyka. Zbyt późne zdiagnozowanie choroby sprawia, że możliwości jej leczenia stają się mocno ograniczone. Leczenie staje się droższe i mniej efektywne. Kluczem do wzrostu skuteczności leczenia są badania profilaktyczne, które dają szansę na wcześniejsze zdiagnozowanie nowotworu i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Co można zrobić, by zmniejszyć ryzyko zachorowania?

Pomijając badania profilaktyczne, które dają możliwość wykrycia choroby we wczesnym jej stadium, istnienie wiele rzeczy, które możemy zrobić we własnym zakresie i tym samym zredukować ryzyko zachorowania na nowotwór.

Różne zespoły badawcze szacują, że blisko dziewięćdziesiąt procent nowotworów powodowanych jest przez czynniki zewnętrzne, na które mamy pośredni lub bezpośredni wpływ. Podstawą skutecznej profilaktyki nowotworowej jest zatem prowadzenie tzw. higienicznego trybu życia. WHO sugeruje, że w ten sposób można zredukować ryzyko zachorowania na nowotwór o połowę. Czym jest wspomniany higieniczny tryb życia? Odpowiedzi na to pytanie warto szukać w Europejskim Kodeksie Walki z Rakiem, na podstawie którego przygotowana została polska publikacja – 12 sposobów na zdrowie. Znajdziemy w niej szereg porad na temat higienicznego trybu życia.

• Rzuć palenie! Dym papierosowy zawiera około siedmiu tysięcy substancji chemicznych, z których 70 wykazuje silne działanie rakotwórcze.
• Bierne palenie jest równie groźne. Każdego roku w Polsce umiera około 2 tys. osób, które nigdy nie paliły, ale były biernymi palaczami i zachorowały na nowotwory powodowane przez substancje zawarte w dymie papierosowym. Zadbaj zatem o przestrzeń, w której przebywasz i unikaj miejsc, w których przebywają palacze.
• Dbaj o linię! Nadwaga to po dymie papierosowym drugi z najważniejszych czynników ryzyka zachorowania na nowotwór.
• Dbaj o kondycję! Regularna aktywność fizyczna to m.in. mniejsze ryzyko zachorowania na nowotwór jelita grubego, a w przypadku pań, także na nowotwór piersi i błony śluzowej macicy.
• Dbaj o codzienną dietę! Prócz odpowiednio zbilansowanych pokarmów, staraj się włączać do codziennej diety produkty jak najmniej przetworzone, pozbawione sztucznych związków chemicznych, konserwantów, wzmacniaczy koloru czy smaku. Unikaj spożywania dużych ilości czerwonego mięsa i produktów spożywczych zwierających duże ilości soli.
• Ogranicz spożycie alkoholu! Nadużywanie alkoholu to większe ryzyko raka wątroby. Według wielu badań nawet niewielkie ilości alkoholu mogą przyczynić się do wzrostu ryzyka zachorowania na nowotwór.
• Chroń swoją skórę przed nadmierną ekspozycją na słońce. Jeśli przebywasz dużo na słońcu, korzystaj z kremów z filtrem i innych środków chroniących przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego. Do minimum ogranicz wizyty na solarium.
• Dbaj o bezpieczeństwo w miejscu pracy! Wykonywanie niektórych zawodów wiąże się z ryzykiem bezpośredniego kontaktu z substancjami potencjalnie niebezpiecznymi, na przykład z metalami ciężkimi, które zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwór płuc. Wykonując ryzykowne prace, przestrzegaj zasad BHP, przede wszystkim korzystaj z odzieży ochronnej, a w razie konieczności, również ze specjalnych masek tlenowych.
• Unikaj wysokiego stężenia radonu – radioaktywny gaz szlachetny występujący w skorupie ziemskiej, który może gromadzić się we wnętrzach domów i mieszkań. By ograniczyć jego stężenie i zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór płuc, zaleca się częste wietrzenie pomieszczeń mieszkalnych.    
• Zalecenia dla kobiet – karmienie piersią zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworu piersi, podobnie jak urodzenie więcej niż jednego dziecka; stosowanie zastępczej terapii hormonalnej może zwiększać ryzyko zachorowania na niektóre rodzaje nowotworów, w tym na nowotwór piersi, błony śluzowej trzonu macicy i jajników.
• Zaszczep swoje dziecko przeciwko wirusowi HBV i HPV (dla dziewcząt). Szacuje się, że wirusy i bakterie, i spowodowane przez nie infekcje stanowią przyczynę blisko dwudziestu procent zachorowań na niektóre rodzaje nowotworów, na przykład na nowotwor szyjki macicy.
• Regularnie się badaj! Jeśli masz taką możliwość, korzystaj z przesiewowych badań diagnostycznych. Aktualnie dostępne programy to m.in. program wykrywania raka jelita grubego, szyjki macicy czy nowotworów piersi.