Analiza statystyki dotychczasowych zachorowań i przebiegu COVID-19 pokazuje, że dzieci chorują rzadziej niż dorośli, a jeśli już zachorują, to w ich przypadku choroba ma zwykle łagodniejszy przebieg. Oczywiście nie można generalizować, bo wciąż zdarzają się przypadki poważnych powikłań, a nawet zgonów. Największe ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19 i związanych z nim powikłań występuje u dzieci z chorobami przewlekłymi i osłabioną odpornością, otyłych oraz u wcześniaków.

Choć dzieci chorują rzadziej, to jednak mogą transmitować wirusa. Szczepienie zapewnia czasową odporność, w związku z czym jest ważnym elementem ograniczającym rozprzestrzenianie się wirusa i jednym z najważniejszych narzędzi w walce z pandemią. Warto pamiętać, że niekontrolowany wzrost zachorowań ma wpływ na całe społeczeństwo. W wymiarze indywidualnym odciska swoje piętno również na jego najmłodszych członkach, uniemożliwiając im prowadzenie normalnej nauki w szkole, ograniczając ich kontakty z rówieśnikami, możliwość realizowania własnych pasji i rozwijania indywidualnych zainteresowań, tym samym obniżając szeroko pojętą jakość życia. Szczepienia przeciwko COVID-19 u dzieci od 12 roku życia są zalecane. Eksperci uznają je za bezpieczne i skuteczne. Podkreślają, że korzyści wynikające ze szczepienia przewyższają związane z nim ryzyko ewentualnych powikłań. Warto podkreślić, że pełne zaszczepienie pozwala korzystać z pewnych ułatwień – w pełni zaszczepione dziecko m.in. nie musi odbywać kwarantanny po potwierdzonym kontakcie z chorą osobą, na przykład z kolegą ze szkoły. 

Zgoda na szczepienie dzieci powyżej 12 roku życia to efekt wyników badań klinicznych przeprowadzonych na nastolatkach, potwierdzających skuteczność i bezpieczeństwo stosowania wybranych szczepionek przeciwko COVID-19. Aktualnie młodzież powyżej 12 roku życia może korzystać w Polsce ze szczepionek mRNA od firmy Pfizer/BioNTech i Moderna. Badania dotyczące stosowania tego typu szczepionek u dzieci poniżej 12 roku życia wciąż trwają. W związku z tym na razie nie ma zgody na ich stosowanie u najmłodszych.

Wszystko, co warto wiedzieć o szczepieniu dzieci powyżej 12 roku życia

• Szczepionki mRNA Pfizer/BioNTech i Moderna są przebadane pod względem skuteczności i bezpieczeństwa działania, i dopuszczone do podawania młodzieży powyżej 12 roku życia.
• Szczepienie przeciwko COVID-19 jest zalecane wszystkim dzieciom powyżej 12 roku życia, w szczególności dzieciom z chorobami przewlekłymi i zaburzoną odpornością oraz dzieci otyłych.
• Schemat dotyczący szczepienia nastolatków jest taki sam jak osób dorosłych – szczepionka podawana jest w dwóch dawkach, w minimalnym odstępie 21 dni (Pfizer) lub 28 dni (Moderna).
• Szczepionki przeciwko COVID-19 nie mogą wywołać zakażenia.
• Zasady podawania szczepionek mRNA przeciwko COVID-19 dzieciom powyżej 12 roku życia są takie same jak przy innych szczepionkach i nie różnią się od zasad ich podawania osobom dorosłym – takie same przeciwwskazania do szczepienia oraz identyczne zalecane środki ostrożności. O kwalifikacji do szczepienia decyduje lekarz. Co ważne, nie ma wymogu zachowania czasowego odstępu pomiędzy szczepieniem przeciwko COVID-19 a innymi zalecanymi szczepieniami.
• Niepożądane odczyny poszczepienne (NOP) pojawiają się zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. W przypadku nastolatków ich zdecydowana większość ma jednak łagodny przebieg. Typowymi, niepożądanymi odczynami poszczepiennymi jest krótkotrwały ból, zaczerwienienie lub niewielki obrzęk w miejscu ukłucia, gorączka, ból głowy, mięśni lub stawów, uczucie zmęczenia, nudności lub wymioty. Odczyny niepożądane częściej występują po drugiej dawce szczepionki, ale mają łagodny charakter i zwykle nie wymagają konsultacji lekarskiej.
• Brak niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP) nie oznacza, że szczepionka przeciwko COVID-19 nie działa. Trzeba pamiętać, że u części zaszczepionych dzieci nie występują żadne niepożądane objawy.
• Poważne niepożądane odczyny poszczepienne występują u dzieci bardzo rzadko. Za poważny NOP uznaje się m.in. zapalenie osierdzia i mięśnia sercowego, przy czym należy podkreślić, że wśród nastolatków tego typu zapalenia mają na ogół łagodny przebieg kończący się pełnym wyzdrowieniem. Co więcej, ryzyko zapalenia mięśnia sercowego lub osierdzia jest od sześciu do nawet trzydziestu czterech razy większe, gdy dziecko choruje na COVID-19 niż po szczepieniu. Dla zwiększenia bezpieczeństwa szczepienia, osoby przed trzydziestką po szczepieniu powinny uważnie się obserwować i w momencie wystąpienia niepokojących objawów typu ból w klatce piersiowej czy kołatanie serca, zgłosić się do lekarza.
• Poważne odczyny poszczepienne częściej występują u chłopców i młodych mężczyzn (do trzydziestego roku życia).

Jak przygotować się do zaszczepienia dziecka przeciwko COVID-19?

Pierwszym krokiem jest zapisanie się na szczepienie. Aktualnie nie ma większych kolejek, w związku z czym czas oczekiwania na podanie pierwszej dawki szczepionki jest bardzo krótki. Dziecko można zapisać na szczepienie przeciwko COVID-19 w wybranym przez siebie punkcie szczepień lub w szkole, gdy prowadzone są w niej szczepienia. Krok drugi to wypełnienie kwestionariusza – ankiety z pytaniami o stan zdrowia dziecka. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości i pytań można porozmawiać z lekarzem kwalifikującym do szczepienia. Ankiety dostępne są w punktach szczepień. Można pobrać je również ze strony internetowej i samodzielnie wydrukować. Co ważne, należy wyrazić zgodę na szczepienie – w przypadku dzieci poniżej 16 roku życia zgodę wyraża opiekun, a w przypadku dzieci starszych zarówno opiekun, jak i samo dziecko. Po pierwszym szczepieniu wyznaczony zostanie jego drugi termin, a po podaniu pełnej dawki dziecko otrzyma Unijny Certyfikat COVID. Można wydrukować go samodzielnie przez serwis pacjent.gov.pl – warunkiem jest rejestracja w serwisie. Certyfikat oznacza szereg ułatwień w podróżowaniu na terenie UE, w tym w wielu przypadkach brak konieczności przedstawiania aktualnego wyniku testu na COVID-19.